rezy to narzędzia skrawające, wykorzystujące ruch obrotowy, posiadające od jednego do wielu ostrzy. W zależności od rodzaju, kształtu, materiału wykonania i geometrii ostrzy stosuje się je w określonym procesie technologicznym. Produkuje się je głównie: ze stali szybkotnącej kobaltowej lub proszkowej, z węglików spiekanych, ze spieków ceramicznych oraz z płytką diamentową. Różnią się również sposobem mocowania (najbardziej popularne to trzpieniowe i nasadowe). Frezy używane są przede wszystkim na wszelkiego typu frezarkach: zarówno manualnych, jak i tych z odczytem cyfrowym oraz frezarkach numerycznych (zwanych też CNC) i ploterach frezujących. W ostatnich czasach te ostatnie zdobywają uznanie u klientów operujących w materiałach miększych, ale wymagających dużych powierzchni. Dzięki rozwojowi techniki frezy zaczęły być stosowane również na tokarkach i wiertarkach.
Podział frezów ze względu na kształt
- palcowe, proste lub zabezpieczone (z mini fazą chroniącą naroże) zwane też walcowo-czołowymi,
- kuliste, gdzie czoło ma kształt kuli 180 stopni oraz kuliste opasane, gdzie kuli jest więcej, bo około 250 stopni – zwane barellami,
- torusowe, gdzie naroże zamiast fazy chroniącej ma promień naroża dokładnie zdefiniowany i wykonany tak, by można go było wykorzystać do obróbki kształtowej zamiast frezów kulistych,
- stożkowe,
- kształtowe – tu w pierwszej kolejności fazowniki jedno i dwustronne (mogące fazować zarówno od czoła jak i od tyłu detalu, bez konieczności obracania detalu), czy frezy wykonujące kształt promieni zewnętrznych (też jedno i dwustronne), ale także frezy do rowków teowych czy uszczelnień. W tym typie frezów spotkamy szeroką gamę frezów specjalnych o przeróżnych kształtach.
Podział frezów ze względu na rodzaj pracy
Frezy można również podzielić pod kątem wykonywanej pracy. Znajdziemy tu frezy do obróbki szybkościowej zgrubnej i wykańczającej, do obróbki wydajnej objętościowej i do obróbki kształtowej. Do każdego z tych sposobów można użyć różnych narzędzi, w zależności od naszych oczekiwań. Czy zależy nam najbardziej na wydajności czy średnicy obróbki, a może jakości powierzchni? Każde z narzędzi występuje w wersji krótkiej, podstawowej i jeżeli dobrze dobierzemy parametry nie będziemy mieli problemów w obróbce i możemy na takim narzędziu długo pracować (oczywiście jeżeli materiał, maszyna i chłodziwo chcą z nami współpracować). Jednak bardzo często parametry sprawdzające się na jednej maszynie kompletnie nie sprawdzają się na innej. Przy frezach z dłuższym wysięgiem mogą pojawić się problemy z zachowaniem prędkości skrawania i posuwu. Musimy wtedy na przykład zmniejszać prędkość obróbki.
Zastosowanie frezów
Frezy stosuje się głównie do frezowania:
- płaszczyzn,
- rowków,
- kanałków
- kształtów 3D,
- nacinania gwintów,
- kół zębatych.
Podczas frezowania ruchem głównym jest ruch obrotowy narzędzia dookoła jego osi. Przedmiot obrabiany wykonuje ruch posuwowy prostoliniowy lub krzywoliniowy.
Podstawowy podział frezów
Ze względu na historię i zastosowanie, podstawowy podział to: frezy palcowe i frezy nasadzane. Zarówno jedne i drugie dzielimy na monolityczne oraz składane (na wymienne płytki, zwane głowicami).
Narzędzia monolityczne ze względu na to z czego są zrobione dzielimy na HSS, HSSCo 5% i HSS Co 8%, HSS-PM, VHM (zwany węglikiem spiekanym) oraz najnowszy materiał Ceramika Spiekana.
Przy nowych możliwościach obliczeniowych systemów CAD/CAM i nowych możliwościach maszyn CNC zyskujemy nowe możliwości przyspieszenia obróbki. Dzięki ulepszeniu metody trochoidalnej i zwiększeniu kontroli nad obciążeniem narzędzia, można zmieniać założenia tej obróbki, przy okazji zwiększając żywotność narzędzi – nawet przy tak trudnych do obróbki materiałach, jak stale kwasoodporne i materiały z dużą zawartością tytanu czy niklu.